Bedenkingen bij elektrisch autodelen SOLVA
Solva ging in het voorjaar van 2020 van start met een proefproject ‘regionaal autodelen’ in Zuid-Oost-Vlaanderen.
Dat je geen communist moet zijn om private eigendom te vervangen door gemeenschappelijk bezit, bewijst de exponentiële groei van autodelen in de voorbije 20 jaar. Autodelen heeft dan ook vele voordelen. De kleine gebruiker van een wagen kan de hoge kosten van de aanschaf van een wagen vermijden. Een autodeler springt ook bewuster om met het gebruik van de wagen en reserveert geen wagen voor een ritje naar de bakker. Een deelauto vervangt gemakkelijk drie à vier wagens met als resultaat: minder verkeersdoden, minder vervuiling, minder lawaai en meer ruimte… Goed dus dat Solva in het kader van haar klimaatbeleid op de kar van autodelen springt, maar ik heb toch twee bedenkingen bij de uitwerking van wat zij ‘regionaal autodelen’ noemt.
Onvoldoende inkadering in een groter geheel
Intercommunales Solva en DDS sloten op basis van een openbare aanbesteding een raamovereenkomst met de garage Valckeniers uit Aalst om het elektrisch autodelen in onze streek te lanceren. Zo’n aanbesteding gebeurt op basis van objectieve criteria, en je verwacht dat deze criteria gekaderd worden in een bredere vervoersvisie. Zou Valckeniers als beste uit de bus komen als de combinatie ‘openbaar vervoer – autodelen’ centraal gesteld wordt in de criteria? Ik vrees van niet. Het Solva-project ontvangt Vlaamse klimaatsubsidies, maar beperkt zijn scope al te zeer tot de eigen regio.
Waarom sluit Solva niet aan bij het bestaande deelwagensysteem Cambio dat in gans Vlaanderen een geïntegreerde aanpak met het openbaar vervoer uitgebouwd heeft? De Herzelenaar die aangesloten is bij Cambio en bijvoorbeeld op bezoek gaat bij familie in Heuvelland, neemt de trein tot Ieper en rijdt vervolgens een tiental kilometer met de Cambio-wagen. Wie dat met een Valckeniers-deelwagen vanuit Herzele zal doen, rijdt meer dan honderd kilometer met de wagen. Erg ecologisch kan je dit niet noemen. Moet de Herzelenaar zonder eigen wagen in de toekomst aan twee systemen van deelwagen deelnemen om zich buiten Zuid-Oost-Vlaanderen ecologisch te verplaatsen? Zoiets is toch niet wenselijk. En hoe zit het omgekeerd met iemand uit Brussel die op bezoek komt bij familie in Sint-Antelinks?
In het netwerk van deelwagens van Cambio is Z.O.-Vlaanderen tot op heden een blinde vlek (https://www.cambio.be/nl-vla/in-je-buurt) en de huidige aanpak van Solva zal dit slechts versterken. Moet de Brusselaar zich in de toekomst bij Valckeniers inschrijven voor dat ene bezoek? Dat is toch geen goede zaak. Of nog erger, zal Solva – zoals sommige bestaande initiatieven elders in Vlaanderen – ‘het eigen volk eerst’ autodeel-principe hanteren en mensen van buiten de eigen regio uitsluiten van de Valckenier-wagens? Op de website van Solva staat dat de intercommunale werkt aan een “aanbod van vervoer op maat dat een aanvulling zal vormen op het toekomstig trein- en busnetwerk“. Bedoelt Solva dat men voor de streekgenoten een deelwagen van Valckeniers aan de treinstations van Z.O.-Vlaanderen zal plaatsen, of mogen wij toch op meer hopen? Ik vrees dat het project de uitbouw van een geïntegreerd vervoersaanbod dat de regio Z.O.-Vlaanderen overstijgt, in de weg staat en dit eerder zal dwarsbomen dan ondersteunen.
Solva zal elektrisch rijden, wat een goede zaak is, maar de volgende vraag is dan of dit elektrisch rijden met groene stroom zal gebeuren. Dat Valckeniers-deelauto’s niet gaan rondrijden met een sticker ‘Atomkraft, nein danke’, dat begrijp ik, maar groene stroom, dat mag je toch wel verwachten bij een deelwagen.
De korting voor de ambassadeurs
Op de website van Herzele staat dat de gemeente ambassadeurs zocht voor de deelwagens van Solva. De ambassadeur van het gedeeld autorijden zal zijn ervaring delen en in ruil een korting van €100 op de factuur ontvangen als hij aan een aantal voorwaarden voldoet. Een van de voorwaarden is ‘’1 maand (zoveel mogelijk) de eigen wagen aan de kant laten staan”. Betekent dit dat iemand die uit ecologische overwegingen of omwille van onvoldoende poen nooit een eigen wagen heeft gehad, niet in aanmerking komt voor de premie? En wordt een grootverdiener die jarenlang genoot van een vervuilende grote BMW-bedrijfswagen waarop quasi geen belastingen of socialezekerheidsbijdragen betaald werden, beloond met €100 korting op de deelauto?
Het lijkt erop dat Solva dezelfde weg opgaat als de cash-for-cars regeling die Minister De Block vorig jaar invoerde om de druk van het wagenverkeer op onze wegen te verminderden. Een werknemer kon zijn bedrijfswagen inruilen voor een mobiliteitsvergoeding van de werkgever waarop hij quasi geen belastingen of socialezekerheidsbijdragen moest betalen. De vakbonden, vzw Climaxi,… legden hiertegen klacht neer bij het Grondwettelijk Hof dat op 23 januari 2020 de cash-for-cars regeling ongrondwettelijk verklaarde omdat 1) de overheid niet kon controleren dat de mobiliteitsvergoeding gebruikt werd voor ecologische doeleinden; 2) de mobiliteitsvergoeding discriminerend was voor de werknemers die nooit een bedrijfswagen gehad hebben en op hun loon de volledige belastingen en socialezekerheidsbijdragen moeten betalen.
Kan je bij de korting voor de ambassadeurs ook niet spreken van een discriminatie ten aanzien van wie nooit een eigen wagen heeft gehad? En kan Solva wel controleren dat de eigen wagen ‘zoveel mogelijk’ aan de kant blijft staan? Elke Belg moet het gelijkheidsbeginsel respecteren en dat geldt des te meer voor een overheidsinstelling die voorwaarden koppelt aan een voordeel (zoals de korting voor de ambassadeurs). Er is vanuit het doel van de maatregel volgens mij geen enkel objectief criterium dat een verschil in behandeling tussen ‘wie zijn wagen laat staan’ en ‘wie nooit een wagen heeft gehad’ rechtvaardigt.
De manier waarop Solva het autodelen in Z.O.-Vlaanderen organiseert, zal het beeld bevestigen dat de groene thema’s elitair zijn. Een maatregel die zijn scope al te zeer beperkt tot elektrische wagens in de eigen regio, en onvoldoende uitgaat van het openbaar vervoer waarop het autodelen aansluit, zal mensen die worstelen om te overleven en die zich nooit een wagen hebben kunnen permitteren, verder vervreemden van de noodzakelijke omslag om ons klimaat te redden. Een gemiste kans heet zoiets.
Lieven Plouvier
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!