,

Bezwaar D’Hoppe Wolvenpark

In het gehucht D’Hoppe woedde rond de eeuwwisseling een hevige strijd tussen de familie Fort en flink wat bewoners. Die werden ook gesteund door vzw ’t Uilekot, Milieufront Omer Wattez en anderen. Het sterk vervuilende stort werd gesloten en de buiten proportie gegroeide ontginning van zavelputten ging eveneens dicht. Jaren later probeert de familie allerhande initiatieven uit de grond te stampen om opnieuw centen te verdienen op de kap van het gehucht. Climaxi vzw ondersteunt momenteel ook de buurt in haar verzet.

De Waalse Regering besliste onlangs om 13 miljoen uit te trekken voor de sanering van het stort. De vroegere stortfirma werd nochtans opgeslorpt door de Immobilière de Collines. De uitbater liet zich onvermogend verklaren en wentelde op die manier de kosten van de sanering af op de gemeenschap. Die sanering is dringend noodzakelijk: recente rapporten van de Waalse saneringsfirma Spaque wijzen uit dat het grondwater (dat richting Vloesberg stroomt) vergiftigd is door zware metalen en absoluut hoge concentraties Tetrahydrofuraan (een soort ether).

De uitbaters weten evenwel van geen ophouden. Twee jaar geleden vroegen ze een vergunning voor het uitbaten van een wolvenpark: wolven in kooien zouden het centrum worden van een vakantiedorp met een uitgebreide parking. De Waalse Regering weigerde de vergunning, na breed protest, honderden bezwaarschriften en een betoging met vierhonderd mensen.

Daarop vroegen de uitbaters de regularisering van de paardenmanège die illegaal op de site staat. De overtredingen werden in de jaren negentig al opgemerkt door de Raad van State. Om het geheel wat te kunnen inpassen in de omgeving, die grotendeels beschermd is als Europees Natura 2000 gebied, probeerde men de mensen wijs te maken dat men die paarden gaat gebruiken om op ambachtelijke wijze het eigen bos te onderhouden en er gekapte bomen uit te sleuren. Deze aanvraag stuitte ook op tientallen bezwaren en is nog in behandeling bij het Waalse Gewest, die ondertussen ook een reeks volières afkeurde in de tuin van Fort.

Zoon Tony Fort probeert ondertussen de bevolking murw te slaan door de buren lastig te vallen en de ene aanvraag na de andere te lanceren. Sinds half oktober hangt er opnieuw een aanvraag uit met alweer de aanvraag voor een wolvenpark, in iets kleinere vorm. Een gekende truc die we overal zien: doe de ene aanvraag na de andere waarin telkens kleine aanpassingen van een project te zien zijn en hoop dat de omwonenden het stilaan moe worden. In D’Hoppe misrekent men zich daar toch in. Ondanks de steun die Fort in dit dossier krijgt van de lokale burgemeester Philippe Mettens (PS), blijven de mensen mobiliseren voor bezwaren en acties.

Wie mee wil helpen of een bezwaar wil tekenen kan een voorbeeld van bezwaarschrift vinden op de website van vzw Climaxi (onderaan het artikel). Bezwaren moeten ten laatste op 28/11 via mail bezorgd worden aan info@flobecq.be

, , ,

Boekrecensie ‘Niet alles, maar veel begint bij luisteren’

Dominique Willaert borstelt de Denderstreek in een boek. Hij sprak met meer dan honderd mensen over hun verzuchtingen, wensen en leven. Hij ging aan tafel zitten met migranten, ‘zwetten’, asielzoekers, gekleurde Nederlandstaligen en wit-roze autochtonen die voor het Vlaams Belang stemmen. Hij zocht wat ze gemeen hebben en waar ze zich aan ergeren. En ook: waarom ze zich ergeren aan elkaar.

Dominique sprak met mensen uit Aalst, Denderleeuw, Geraardsbergen, Ninove en Herzele. Toen ik hem zelf de eerste keer op bezoek kreeg, uitte ik mijn twijfel: “Er is door buitenstaanders al zoveel negatiefs geschreven over deze streek. Voor de mensen die hier wonen is dat irritant. Telkens strijken journalisten, filmmakers en anderen hier neer om te beschrijven waarom het Vlaams Belang in de regio zoveel stemmen haalt. Na hun publicatie en de positieve kijk- of leescijfers verdwijnen ze opnieuw. Wij blijven met de shit achter.”

Anderzijds had ik wel wat vertrouwen in de aanpak van Dominique, de vroegere man achter Victoria Deluxe, die ooit mijn eigen eerste filmproject voor ’t Uilekot hielp tot stand komen.

Dat vertrouwen bleek niet misplaatst. Het boek werd een gevoelige en mooie beschrijving van mensenlevens in de streek. Van mensen die allemaal dezelfde zorgen of doelen hebben: een treffelijk huis vinden, zorgen dat je kinderen (als je er hebt) het goed hebben, wat te eten en te drinken vinden. En toch vinden sommige groepen mekaar niet, daartoe aangepord door het Vlaams Belang, dat teert op alle ongenoegen.

Dat ongenoegen zit diep. Het heeft te maken met snelle veranderingen, migratie zonder begeleiding en de voortdurende afbouw van diensten in deze streek. Toen ik nog in Geraardsbergen woonde waren er goede busverbindingen, een lokaal kantoor van de waterafdeling en elektriciteitsmaatschappij, een Volkshuis,… Allen zijn ze verdwenen of vervangen door online-dienstverlening. Op de koop toe worden cafés vervangen door een brasserie en verdwijnen veel lokale bakkers, beenhouwers enz. Het zorgt voor een verlieservaring die voor velen versterkt wordt door de snel verkleurende maatschappij om zich heen en door pijnlijke armoedecijfers: Volgens de kansarmoede-index van Kind en Gezin was in 2021 20,49% van de inwoners van Geraardsbergen kansarm. In het centrum loopt de kinderarmoede-index op tot maar liefst 39,8%. Daarmee doet de Oudenbergstad het opmerkelijk slechter dan Aalst, Denderleeuw, Ninove en zelfs Ronse.

Het boek ontroert en boeit en beschrijft elke mens met respect.

Dendertop

De auteur werkte ondertussen een tournee af in de streek, waarop telkens tientallen mensen komen luisteren naar de verhalen van hemzelf en de mensen die in het boek voorkomen. Op zaterdag 25 november organiseert een groep medestanders een Dendertop in vzw De Plomblom te Ninove. Het is de bedoeling om daar een soort van solidair charter voor te stellen, een verzameling van sociale en solidaire eisen en verzuchtingen die nadien aan het politieke niveau voorgelegd worden. Dat idee steunen we van harte. Zelf zou ik er voor pleiten om dat idee te vervolledigen met onze omgeving, het leefmilieu. Dominique heeft dan wel niemand het woord klimaat in de mond horen nemen, maar de overstromingen die de streek regelmatig teisteren, zijn er wel een direct gevolg van.

Levende krachten

Verder kan ik alleen maar hopen dat het project ankerpunten vindt in de streek. Het mag niet opnieuw gebeuren dat mensen die deze streek portretteren na dat werk met de noorderzon verdwijnen zonder het project door te geven aan de levende krachten in deze streek. De herinnering aan het SAAMO-débacle in Denderleeuw ligt daarvoor nog te vers in het geheugen. Het ‘progressieve’ gemeentebestuur zette deze werking aan de deur. Er volgden een actie en onderhandelingen waarbij actiegroepen en vakbonden uit de streek nauwelijks betrokken werden. ’t Uilekot en Climaxi lanceerden nog een oproep die door een vijftigtal organisaties en individuen getekend werd… maar initiatieven tot samenwerking werden niet beantwoord en SAAMO koos voor de juridische weg en verloor die.

Ook daar mogen linkse mensen wat uit leren: hou rekening met de streek en beslis minder van bovenaf! Integreer je, white man!

Filip De Bodt

Het boek van Dominique is voor €25 te koop in de Eco & Fair winkel, Groenlaan 39 te Herzele. Je kan het ook bestellen via info@ecofair.be

, ,

Denderleeuw: sociaal-werkers zijn geen onderaannemers

De discussie rond de subsidiëring van het sociaal werk in Denderleeuw raakt de fundamenten van onze democratie. Het CD&V-Vooruit-GROEN gemeentebestuur wil er de subsidies van de vzw SAAMO afschaffen. Het is de derde keer dat men zoiets probeert in de Denderstreek. Nu gaat het evenwel om progressieve partijen die moeilijk overweg kunnen met de onafhankelijkheid van het sociaal werk. 

In 2013 werd in Herzele een eerste poging gedaan om subsidies voor verenigingen aan te pakken. De nieuwe N-VA-Open-VLD coalitie sprak over een ‘tabula rasa’ in het subsidiebeleid: De toenmalige N-VA-schepen Neirynck zei “We moeten bezuinigen en gaan de subsidies herdenken. Maar het kan goed zijn dat sommigen meer krijgen.” Onder impuls van vzw ’t Uilekot kwam het verenigingsleven in actie. Het gemeentebestuur kreeg een paar honderd postkaarten in de bus en tientallen verenigingen (van vissersclub over Natuurpunt, vrouwenorganisaties en vzw ’t Uilekot) woonden de gemeenteraad bij. Van buitenaf kwam er massale steun van socio-culturele werkers en professoren. De coalitie trok de maatregel terug en het subsidiesysteem bleef tot op vandaag onveranderd, ondanks de herhaalde pogingen van de lokale N-VA om verenigingen als ‘subsidieslurpers’ af te schilderen. Ietwat verwonderlijk dat een politieke partij, die zelf massaal overheidssubsidies opstrijkt zich daartoe leent. Vzw ’t Uilekot verloor ook nationaal zijn subsidies en draait nu zelfstandig op giften, lidgelden en de eigen barwerking. 

Aalst

In 2019 was het aan de stad Aalst om verenigingen aan te pakken. Onder leiding van N-VA-OCMW-voorzitter Sarah Smeyers zegde het OCMW (N-VA/Open-VLD en CD&V) het contract op met vier verenigingen: Schulden op School, vzw Parol, Steunpunt Welzijn en ’t Nest. In sommige van die organisaties waren mensen actief die behoorden tot andere politieke strekkingen of redelijk kritisch stonden tegenover het stadsbestuur. Schepen van Sociale Zaken Sarah Smeyers (N-VA) liet in het Nieuwsblad optekenen dat er projecten gezocht worden “die ons beleid echt ondersteunen”. 

Ondanks een woelige gemeenteraad kwam de stad niet op haar beslissing terug. Dat het socio-cultureel werk niet volledig solidair was deed er geen deugd aan: sommige organisaties namen met plezier de extra-centen die ze daardoor kregen in ontvangst. Parol, een buurtwerk op de kwetsbare Aalsterse rechteroever sloot de deuren. Anderen krompen hun werking in of vonden nieuwe sponsors.

Denderleeuw

Een paar weken geleden luidde de noodklok in Denderleeuw: de stad (CD&V, Vooruit en GROEN-meerderheid) zegde het contract met vzw SAAMO op. Er werd, net als op de andere plaatsen, respect betoond voor de jarenlange werking met o.m. Buurthuis Palaver. Maar, de laatste jaren liep het mis, zegt Vooruit-burgemeester Jo Fonck op TV-Oost: “We zaten niet altijd op dezelfde golflengte met SAAMO”. Tegelijkertijd zegt men nog tot een oplossing te willen komen. GROEN nam alvast een wending en CD&V minister Dalle (o.m. armoedesbestrijding) vroeg de gemeente de beslissing te herzien. Dat zorgde dan opnieuw voor irritatie bij de lokale politici, die vinden dat de minister dan ook maar zijn portefeuille moet opendoen. 

Denderfonds

De Vlaamse regering maakte na een zoveelste zwarte zondag in 2019 4 miljoen € extra vrij voor Denderleeuw, Geraardsbergen, Ninove en Zottegem. Daarmee moesten die steden de strijd aanbinden met armoede en inzetten op de integratie van nieuwkomers. Dat N-VA-minister Diependaele ook het eerder welvarend Zottegem aan boord hees, wekte bij velen verwondering op. Denderleeuw recupereerde met dit geld een deel van de lonen van de opbouwwerkers en de inrichting van buurthuis De Palaver en besteedde het geld deels goed, maar hoeft dan ook niet zo hoog van de toren te blazen rond de werking van SAAMO. Anderen voelden zich vrijer in de besteding van de zwarte-zondag-centen: Geraardsbergen betaalde er zijn ambtenaren voor stadsontwikkeling mee en Ninove gebruikte de centen deels voor camera’s en de kosten van de politiezone.  Zottegem trok geld uit voor parkings in het centrum van de stad, kwestie van een sterk ‘sociaal beleid’ voor de automobilist op te zetten.

Extreem-rechts

Dat heel wat politici in de streek de wind van extreem-rechts in de nek voelen is een feit: daags na de beslissing rond SAAMO kraaide de lokale VB-er Kristof Slagmulder victorie in een ondertussen verdwenen facebookbericht. In Ninove en Denderleeuw haalt het VB respectievelijk 40 en 26% van de stemmen tijdens de laatste gemeenteraadsverkiezingen. Dat het niet makkelijk besturen is in relatief kleine steden en gemeenten die zonder veel hulp een grootstedelijke problematiek moeten oplossen is evenzeer een feit. Dat politici hierdoor opgejaagd worden, hun centen naar goeddunken gebruiken voor projecten die sociaal weinig aan de dijk brengen en dan maar uithalen naar verenigingen, is niet meer zo logisch: 10,1% van de kinderen groeit op in armoede te Aalst, 9,2% in Denderleeuw, in Geraardsbergen 21,2% en in Ninove 13,4%. Daar zit het probleem en dat probleem kan je alleen oplossen door specialisten in het opbouwwerk, die desnoods ook maar af en toe eens tegen de schenen moeten schoppen. Dat geeft de zuurstof in een maatschappij. Ik heb zelf meermaals gezien hoe inert gemeentebesturen zijn en ben er van overtuigd dat ze zeker niet zelf van opbouwwerker moeten gaan spelen.

Trend

Uiteraard past het ‘temmen’ van verenigingen en kritische stemmen binnen het actueel antidemocratisch pleidooi van sommigen. Voor je mening uitkomen is niet meer populair. Mensen die hun arbeidsrechten verdedigen bij Delhaizekrijgen deurwaarders met boetes aan huis. Méér en méér bouwpromotoren of industriëlen kiezen voor de rechtstreekse juridische aanval op kritische stemmen. Op een week tijd kreeg vzw Climaxi een minister over zich rond het PFAS-schandaal en het VOKA rond de N60 in Ronse: “Dat de Vlaamse overheid hierbij haar eigen bezwaarschriften financiert is hemeltergend. Climaxi bijvoorbeeld ontving in 2022 144.678 euro aan subsidies van de Vlaamse Overheid. Om de plannen van diezelfde overheid vervolgens te dwarsbomen…” Men zou soms maar al te graag critici het zwijgen opleggen.

Daarom is de beslissing die Denderleeuw de komende dagen neemt zo belangrijk: dit gaat niet over couscous of frieten, maar over het recht om je werking inhoudelijk onafhankelijk uit te voeren, om de essentie van het socio-cultureel werk. Dat dwingt ons als collega’s en sympathisanten om met hand en tand te vechten voor iedereen die op dat vlak in de penarie komt te zitten. Dat dwingt het gemeentebestuur van Denderleeuw om ook die kant van het verhaal in overweging te nemen. Kritiek is positief en zou de overheid moeten aanzetten tot nadenken. “Ook de afbreker bouwt op” schreef Louis Paul Boon.

Filip De Bodt

26 streekgenoten en sympathisanten namen in elk geval al het initiatief voor volgende oproep:

Wij, ondergetekenden, vernamen dat het Gemeentebestuur van Denderleeuw zijn samenwerking met SAAMO zou stopzetten. Aan de basis daarvan liggen, zegt men, een aantal verschillen in benaderingen en communicatie.

Als bewoners van of mensen die werkzaam zijn in de Denderstreek willen we benadrukken dat SAAMO goed werk doet.  Wij vinden dat het socio-cultureel werk een onafhankelijke positie moet innemen tegenover de overheid. Socio-cultureel werkers zijn geen onderaannemers van het beleid.

Wij horen dat het Gemeentebestuur de sociale taken van deze organisatie wil overnemen, maar denken dat armoedebestrijding en integratie specialistenwerk is. We beschouwen dit als een verdere afbraak van de sociale dienstverlening in onze streek.

Wij willen het Gemeentebestuur dan ook vragen om deze beslissing te herzien.

Dominique Willaert (Gent, auteur, werkend aan een boek over de Denderstreek)

Filip De Bodt (Herzele, vzw Climaxi)

Sarah Hutse (Herzele, vzw ’t Uilekot)

Johan Dumortier (Denderleeuw, vakbondssecretaris BBTK-ABVV)

Vanessa Finjaer (Denderleeuw, ABVV-afgevaardigde)

Denoix Kerger (Gent, docent socio-cultureel werk Artevelde Hogeschool)

Bart De Durpel (Herzele, LEEF!)

Marnix Schollaert (Herzele, GROEN)

Paul Haustraete (Gemeenteraadslid LEEF!&GROEN-Herzele)

Marnix Schollaert (GROEN-Herzele)

Hilde Fonck (Herzele, gepensioneerd leerkracht KA Denderleeuw)

Geert Van Waeyenberghe (Zottegem, Lid Bijzonder Comité Sociale Dienst voor Vooruit!)

Lieven De Pril (vrijwilliger en auteur over armoedebestrijding, actief in Welzijnsschakel Lede en Erpe-Mere)

Ben Deckers (Herzele)

Michelle Van Impe (Ex-opbouwwerker bij Saamo in Denderleeuw en bewegingsmedewerker vzw Climaxi)

Ludo Segers (Puurs)

Pascal De Decker (Fac. Architectuur KU Leuven)

Ico Maly (auteur)

Katrien Van Poeck ((Prof. Politieke Wetenschappen Ugent)

Katrien Neyt (ABVV-Oost-Vlaanderen)

Prof. Dr. Eric Corijn (Vrije Universiteit Brussel, Cosmopolis, Centre for Urban Research)

Alexander Van Ransbeeck (Voorzitter PVDA Aalst)

Catalina Antoneanu (Denderleeuw)

Michel Markey (Haaltert)

Hugo Matthieu (Aalst, voormalig BBTK-delegué)

Sarah De Bruecker (medewerker bbtk en actief in groen Aalst)

Zich aansluiten kan via een mail naar info@climaxi.be

Wim Schrever Climaxi vzw
,

Wandelactie tegen Wolvenpark D’Hoppe

Op zondag 20 juni 2021 had in Vloesberg een actie plaats om het D’Hoppebos te redden. Meer dan 400 mensen kwamen samen om zich te uiten tegen de plannen om er een wolvenpark te realiseren. Met een optocht rond het centrum van D’Hoppe maakten ze hun ongenoegen duidelijk.

De familie Fort heeft plannen om een wolvenpark te installeren in het D’Hoppebos, op de rand van het bronbos Brakelbos. Ondanks negatieve adviezen van o.m. ANB en DNF, verleende het gemeentebestuur van Vloesberg vergunning voor de eerste vakantiehuizen. In totaal zouden er twintig vakantiehuizen komen, inclusief een parking voor vijfhonderd parkeerplaatsen voor dagjestoeristen, allemaal tot op 50 meter van het Europees beschermde Natura 2000. Door de opkomst is het duidelijk dat mensen uit de regio daarmee niet opgezet zijn.

Climaxi en ’t Uilekot zijn niet tegen de toeristische ontwikkeling van D’ Hoppe, maar die zou wel op een duurzame manier en op schaal van de lokaliteit moeten gebeuren. Met de plannen die nu voor liggen, zal het dorp worden platgewalst door een commercieel toerisme met een vernietigende impact op de natuur.

In het d’Hoppebos wil de familie Fort in samenwerking met gemeente Vloesberg een wolvenpark realiseren. Dat vormt een bedreiging voor de bossengordel van NATURA 2000. Climaxi vzw, ’t Uilekot vzw, … en ongeveer 2000 anderen tekenden onlangs bezwaar aan. Het Pottelbergbos of D’Hoppebos is een bos vlakbij d’Hoppe in het Waalse Vloesberg in Henegouwen, op de grens met de Vlaamse Ardennen (Zuid-Oost-Vlaanderen).

Het zal niet de laatste actie zijn om het D’Hoppebos te redden. Financiële bijdrages zijn nog steeds welkom op reknr. BE40 0016 3236 1163 van vzw Climaxi. Een beroep kost namelijk €25 per persoon. Bovendien zijn er nog wat kosten (bvb. drukwerk) van de voorbije manifestatie en andere acties.

, ,

RVBB vernietigt bouwvergunning N42

De Oost-Vlaamse N42 is al veertig jaar voorwerp van discussie. De overheid wil het aantal rijstroken in Oosterzele-Wetteren verdubbelen van twee naar vier en wenst een lokale omleiding te realiseren in Herzele (Sint-Lievens-Esse). Voor dit laatste kreeg zij een bouwvergunning. Die werd nu door de Raad voor Vergunningsbetwistingen (RVBB) vernietigd. Net zoals bij het dossier Ineos en Antwerpse Ring reageert de Raad op de niet correcte toepassing van de Milieu-Effecten-Rapport wetgeving.

In heel wat Vlaamse dossiers komen de overheid en andere initiatiefnemers af met verouderde Milieu-Effecten-Rapporten of probeert men projecten in stukjes te realiseren om de wetgeving te ontwijken. De RVBB weigert deze trucjes steeds meer en dringt er ook in het dossier van de N42 op aan dat er een vergunning gevraagd wordt en een rapport gemaakt wordt over de volledige aanleg van de weg: van Geraardsbergen tot en met Wetteren.

Wat de N42 betreft deelde men het traject op in drie stukken: een vak Oosterzele-Wetteren waar men via een Ruimtelijk Uitvoerings Plan (RUP) probeert om een nieuw tracé aan te leggen op vier rijstroken. In Herzele probeert men een omleiding te realiseren en in Geraardsbergen (waar het grootste aantal ongevallen geregistreerd wordt) weet men niet goed wat met de weg aan te vangen. Tegelijkertijd schreeuwde de overheid van de daken dat het om één dossier ging dat een nieuwe verbinding tussen de E40 en Wallonië wou realiseren.

Het stuk in Herzele geeft al jarenlang aanleiding tot acties voor en tegen, met buurtbewoners in twee verschillende kampen. De milieubeweging heeft samen met de voortrekkers vzw Climaxi en vzw ’t Uilekot altijd gekozen voor een verbetering van de bestaande weg. De buurtbewoners en milieubeweging die zich tegen de nieuwe baan keren, pleitten al een paar jaar voor een compromis waarbij de bestaande weg verbeterd wordt en fietsers, tractoren en andere afgeleid worden naar een nieuwe route.

Het dossier werd een opeenstapeling van procedurefouten, waarbij de werken regelmatig stil gelegd werden.

De RVBB ging nu in op het verzoek van een aantal buurtbewoners om de bouwvergunning voor de nieuwe baan te vernietigen. vzw ’t Uilekot en vzw Climaxi dienden ook een dossier binnen. Dit werd evenwel niet behandeld, omdat de RVBB van bij het eerste aangebrachte argument van de buurtbewoners de vernietiging uitsprak. De RVBB stelt duidelijk dat de weg in één geheel moet bekeken worden en dat er een navenant Milieu-Effecten-Rapport moet opgemaakt worden.

vzw Climaxi wijst erop dat de Vlaamse Overheid en andere projectindieners zich door het in stukken hakken van dossiers voortdurend in moeilijkheden werken: “Laat het nu eens duidelijk zijn dat dat niet hoort. De Vlaamse Regering denkt er aan de mogelijkheid om te procederen door burgers en verenigingen aan banden te leggen, maar zou zich beter aanpassen aan de rechtspraak door verschillende rechterlijke overheden, die projecten als een geheel willen behandeld zien. De overheid moet zijn huiswerk leren grondig te doen in plaats van zich boven de eigen wetten te stellen.”

De buurtbewoners en Climaxi zeggen ook dat er nu dringend werk moet gemaakt worden van de veiligheid op het bestaande stuk N42. Steven De Backer: “Er moeten voorlopige maatregelen genomen worden zoals beveiligen van de fietspaden, ontwikkelen van alternatieve schoolroutes, opleggen van een kilometerheffing en politiebegeleiding aan de kruispunten, want die weg is inderdaad gevaarlijk. We moeten de verrotting van het dossier een halt toeroepen. Wij vragen dat men alle partners in dit dossier samen zet om samen voor een oplossing te zorgen die gedragen is door de ganse bevolking. Een overheid moet verbinden in plaats van verdelen.”

AKTIEKOMITEE N42, vzw Climaxi en vzw ‘t Uilekot

Geert Lenssens
, ,

Project ‘Her-Culi’ uit de startblokken

De Provincie Oost-Vlaanderen subsidieert tijdens najaar 2020 en voorjaar 2021 een project van vzw Climaxi, vzw ’t Uilekot en het Gemeentebestuur Herzele rond korte keten. Men spreekt van korte keten wanneer je voeding weinig of geen tussenschakels passeert en dus via de kortste weg van bij de boer op je bord terecht komt. Her-culi waait vanaf eind november de huiskamer binnen via een online kookprogramma én een pop-up Streekwinkel in het centrum van Herzele.

Volgens Filip De Bodt van vzw Climaxi was het project “eigenlijk grotendeels voorzien tijdens de voorbije zomer. Het Straatje van de Vrede ging ons ‘biotoop’ zijn om er markten te organiseren. Eén daarvan was een boerenmarkt die we om de twee maanden gingen laten doorgaan in het Straatje van de Vrede of bij slecht weer in de Wattenfabriek. Corona gooide roet in het eten, maar wij zijn geen opgevers. Het tweede plan was om in de tent van ’t Uilekot elke vrijdag iets te organiseren: een boer inviteren, producten voorstellen, iets laten proeven. Vanwege het coronamaatregelen sloot de horeca opnieuw voor onbepaalde tijd en zaten wij met onze handen in het haar“

Het kookprogramma werd onlangs ingeblikt en online gelanceerd met een kleine trailer die je hieronder kan bekijken. Samen met chef Hugo De Bodt van Delicieus zochten we naar recepten voor ieders beurs, die voor 90% bestaan uit lokale producten. In totaal werden er 9 recepten uitgewerkt en op film vastgelegd: 3 hapjes, 3 hoofdgerechten en 3 desserts, perfect voor een klein of groter feestje thuis, afhankelijk van de omstandigheden en het tijdstip.

Pop-up Streekwinkel

In december zal in de voormalige strijkwinkel, Groenlaan 31, een tijdelijke Streekwinkel gehuisvest zijn. In deze winkel kan je kraakverse groenten, vis, vlees, zuivel, limonades, snoep, koekjes, wijnen en ander lekkers uit Oost-Vlaanderen kopen. De openingsuren van deze pop-up streekwinkel zijn 9u tot 12u en 13u30 tot 18u30 op woensdag, donderdag, vrijdag en zaterdag.

Wie als producent interesse heeft om hieraan deel te nemen kan contact opnemen met vzw Climaxi via . Met deze actie willen de projectpartners producenten een plaats geven in het centrum van gemeente Herzele en een winkelmodel uittesten dat inspeelt op de trend naar gezondere en lokale voeding. Hiermee hopen we ook de decemberdagen voor velen ook wat aangenamer te maken door sociale banden te smeden en mensen kooktips te geven.

De menu’s kan je vanaf vrijdag 27 november bekijken en volgen via de Facebookpagina ‘HER-CULI’ (Herzele Culinair) of op de projectwebpagina van ’t Uilekot. Je kan er wekelijks 2 recepten vinden die gemaakt werden met Oost-Vlaamse producten. Voor de ingrediënten kan je terecht in de Streekwinkel (Groenlaan 31, Herzele) zelf. Daar kan je dan telkens ook op afspraak een kookpakket kopen (afhalen) met daarin de ingrediënten, de verschillende recepten en info over de producenten.

Op onze projectwebpagina ‘Her-Culi‘ zal er wekelijks een nieuwe uitzending te bekijken zijn. De eerste ‘sneak peak’ kan je er alvast bekijken.

Hieronder het publicatieschema (telkens vanaf 14u) met de verschillende menu’s:

~ HAPJES/VOORGERECHTEN ~ 

* Vrijdag 27/11: Goujonettes van pladijs met tartaarsaus

* Dinsdag 01/12: Hummus van kikkererwten en okkernoten met pastinaak-chips en soldaatjes 

* Vrijdag 4/12: Wafel van rode biet met Chantilly van geitenkaas + aperitieven

~ HOOFDGERECHTEN ~ 

* Dinsdag 8/12: Garnituren bij onze hoofdgerechten: Tarte tatin van witloof, Tempura van zoete aardappel, pastinaak en soubiseaardappel 

* Vrijdag 11/12: Gebakken hondshaai

* Dinsdag 15/12: Traag gegaard buikspek met zwarte pens

* Vrijdag 18/12: Vegetarische kikkererwten/linzen balletjes + wijnen

~ DESSERTS ~ 

* Dinsdag 22/12: Crème Brulé van bloemkool met geitenmelk en Timut peper

* Vrijdag 25/12: Peer in rode wijn met advocaat

* Dinsdag 29/12: Granité van appel

, ,

Bellarminus ~ Working Class Hero van Geraardsbergen

De geschiedenis heeft ons weinig namen nagelaten van socialistische pioniers die zelf werkten als arbeider. In Geraardsbergen kennen we wel de naam van zo iemand: Bellarminus Van Der Bruggen. Ik poog nu een schets over zijn leven te geven.

Schoenmaker Joannes Van Der Bruggen (°1796) en wasvrouw/strijkster Joanna Pletincks (°1802) begroeten hun eerste kindje in 1842: Maria Theresia. Op 5.8.1825 komt er een broertje: Bellarminus. Augustinus ziet op zijn beurt het levenslicht in 1829. Het gezin Van Der Bruggen woont in Geraardsbergen, een stad met circa 6000 inwoners waarvan veel ambachtslui, veel kleine straatjes en schrijnende armoede.

De kinderen zijn nog piepjong als Geraardsbergen een woelige periode kent met de Belgische revolutie van 1830. De Geraardsbergenaars hopen op een beter leven met de onafhankelijkheid maar mogen al blij zijn dat ze van de daaropvolgende oorlog met Nederland gespaard blijven. Kort daarop wordt het gezin Van Der Bruggen zwaar getroffen: in 1833 overlijdt moeder Joanna. Vader Joannes moet met de drie kinderen zien te overleven.

Joannes hertrouwt met Adelais Vienvalet (°1801), Petrus Van Der Bruggen (°1836) wordt uit dit huwelijk geboren. Het gezin bestaat nu uit vijf personen. Bellarminus moet als oudste jongen al vlug gaan werken om zijn bijdrage te leveren aan het gezinsinkomen. Volgens Abraham Ruiz start hij zijn beroepsloopbaan in een ‘stekskesfabriek’. Zeker is dat niet gezien de eerste stekskesfabriek (Mertens) in Geraardsbergen pas opent in 1843 en de eerste in Lessen in 1835. Mogelijks werkt hij bij zijn vader of in een andere sector. Wat we wel met zekerheid weten is dat geen enkele sector zoveel kinderarbeid kende als de lucifernijverheid.

In de tweede helft van de jaren 40 wordt ook Geraardsbergen getroffen door hongersnood ten gevolge van mislukte graan- en aardappeloogsten, vervolgens krijgen de inwoners ook nog eens een choleraepidemie over zich..

Bellarminus en zijn gezin
Bellarminus trouwt in 1856 met Catharina Van Damme (°25.11.1833). Mevrouw Van Der Bruggen is één van de 1800 kantwerksters in Geraardsbergen. Ze verdient zo een 50 centiemen per dag terwijl mijnheer tussen 1 en 1,5 frank per dag verdient. Met dat geld kan men dagelijks één brood en enkele patatten kopen. Een stuk spek of kaas of een beetje melk zijn een luxe die men zich af en toe eens kan permitteren. Ter illustratie: in 1847 kost een roggebrood 34 cent, een kilo aardappelen kost 13 cent.

In 1864 verwelkomt het gezin de eerste nakomeling: Rachel Van der Bruggen, in de archieven wordt ze later ‘huishoudster’ genoemd. Twee jaar nadien kan het gezin een tweede dochter begroeten; Maria Prudentia Van der Bruggen, zij wordt ‘dagloonster’, wat wil zeggen dat ze iedere dag moet afwachten of ze aangenomen wordt.

Vermoedelijk milliteert Bellarminus reeds in de eerste internationale in Geraardsbergen, er zijn echter geen ledenlijsten bewaard zodat we dat niet 100% zeker kunnen weten.

Bellarminus is actief in (of zelfs medestichter van) de werkersbond, opgericht in 1877. De werkersbond – die toen trouwens illegaal was – wordt in 1877 lid van de Vlaamse Socialistische Arbeidspartij, de eerste socialistische partij in België.

Op aansturen van de Antwerpse socialist Goetschalck en de Gentenaar Edward Anseele richt Bellarminus samen met anderen in 1880 een ‘Maatschappij van onderlinge bijstand’ op. In tegenstelling tot de werkersbond is dit een legaal initiatief conform de wet op ‘De maatschappijen van onderlingen bijstand’ van 1851. Deze maatschappijen steunen zieke leden financieel. Leden betalen wekelijks een kwartje, in Geraardsbergen zijn sommigen zo arm dat ze deze minimale bijdrage niet kunnen betalen.

Socialistische maatschappijen voegen er in hun statuten aan toe dat ook stakers financieel gesteund kunnen worden, zodat deze maatschappij de facto ook een vakbond is. In Geraardsbergen rekruteert de bond vooral bij sigarenmakers en groeit vlug. Na een lange staking van sigarenarbeiders komt de bond sterk verzwakt uit de strijd. Bellarminus zelf is ondertussen 55 jaar en werkt nog altijd in de lucifernijverheid. Hij is één van de weinigen die thuis werkt, thuiswerk is een efficiënte strategie van de werkgevers om te vermijden dat iemand zijn collega’s ‘opstookt’. Bellarminus werkt vooral als snijder: het met een mes vanuit rollen afgerold hout lucifers snijden.

1885 is een belangrijk jaar voor het socialisme in België, in ‘De Zwaan’ op de Brusselse Grote Markt stichten 112 vertegenwoordigers van plaatselijke groepen de ‘Belgische Werkliedenpartij’ (BWP) Geraardsbergen wordt waarschijnlijk vertegenwoordigd door Bellarminus, Karel Lodewijk Spitaels en Joseph Clerebaut. (dixit Gaston Imbo).

Bellarminus werkt nu actief mee aan het op poten zetten van de Geraardsbergse afdeling van de BWP. Die afdeling wordt in 1886 formeel opgericht samen met Karel Lodewijk Spitaels, Jan De Froy en Isidoor De Moor. De laatste twee zijn kopstukken van de sigarenmakersbond.

Op 15 augustus 1886 organiseert de jonge BWP een nationale betoging in Brussel voor het ‘algemeen stemrecht’ (AS). De BWP legt vanuit Geraardsbergen een trein in naar de betoging. Hij is ‘stampvol gevuld met betogers van Geraardsbergen en randgemeenten’.

Bij de aankomst wordt Bellarminus op de schouders getild door arbeiders die geestdriftig een rondedansje met hem doen. De gedisciplineerde betoging eindigt in het park van Sint Gillis waar de ‘Eed van Sint Gillis’ gezworen wordt: ‘Zonder onderbreking of rust, te vechten totdat de dag is aangebroken waarop door de instelling van het algemeen stemrecht het volk werkelijk een vaderland zal hebben veroverd’.

Begin 1886 komt de situatie in de lucifersfabrieken ter sprake op een meeting in ‘De Gouden Leeuw’ op het Stationsplein. Daarop volgt een artikel in de Vooruit : ‘Er is geene stad waar de werkman meer te lijden heeft als hier. In de fosfoorfabrieken kan het niet erger gaan met de uitbuiterskliek’ (Vooruit 11.1.1886). Bellarminus speelt zeker een rol bij het in de aandacht brengen van de problemen van de luciferarbeiders. De toestanden zijn dan ook vreselijk.

Enkele voorbeelden van ontoelaatbare werkomstandigheden in de luciferfabrieken:
Het loon bedraagt 1 tot 1,5 fr per dag (in de koolmijnen betaalt men 3 fr per dag); kinderarbeid vanaf 7 jaar; uitermate ongezond werk; arbeiders worden verplicht om brood, meubelen, afgedragen kledij van bazen te kopen; de kruideniersprijzen liggen hoger dan in de andere winkels, het loon wordt te laat uitbetaald; arbeiders kunnen goederen kopen op krediet, waardoor ze helemaal afhankelijk worden van de fabriekseigenaar.

In april 1886 komt een regeringscommissie op bezoek. Ze vergadert op het stadhuis, naast de commissieleden zijn ook de arts Edmond Brocorens, enkele fabrikanten en vier arbeiders aanwezig. Brocorens getuigt dat de arbeiders last hebben van ‘Beenbreuken als gevolg van langzame maar onafgebroken vergiftiging’.

Die ziekte wordt veroorzaakt door de fosfordampen (fosforwaterstof) die vrij komen bij de productie van lucifers. Hij noemt die ziekte koudvuur. ‘De dood is gewoonlijk een gevolg van hersenontsteking, of van stuipen, waarschijnlijk veroorzaakt door een uitbreiding van het koudvuur tot de beenderen van het onderdeel van de schedel.’ Na het bezoek worden de productiemethodes aangepast en worden er meer en meer ‘veiligheidslucifers’ gemaakt. Het duurt echter jaren vooraleer alle fabrikanten overgeschakeld zijn. In 1905 is er nog een staking in ‘La Suedoise’ als de fabrikant de werknemers verplicht de tanden te laten trekken.

In 1893 is Bellarminus medestichter van de ‘Fosfoorbewerkersbond’, een afsplitsing van de werkliedenbond. Die bond wordt de drijvende kracht achter de strijd voor de verbetering van de werkomstandigheden van de arbeiders, de arbeidsters en de talrijke kinderen in de lucifersnijverheid. In datzelfde jaar breken er stakingen uit in de luciferfabrieken.

In 1894 besluit de propagandaclub van Geraardsbergen (het bestuur van de BWP dus) tot het (her)oprichten van een ‘Gemengde weerstandskas’, een voorloper van de ziekenkas ‘Bond Moyson’. Bellarminus wordt op 25.2.1894 verkozen tot de eerste voorzitter.

Onder het gedreven voorzitterschap van Bellarminus groeit de maatschappij vlug. Binnen de kortste keren worden honderden nieuwe leden verwelkomt die een bijdrage betalen, maar er zijn ook veel steunvragen bij ziekte (en zoals reeds gezegd zijn er vooral bij de luciferarbeiders zeer ernstige gezondheidsproblemen). De weerstandskas opereert onder de naam ‘Helper en Trooster’ en ervaart daardoor een toenemende financiële druk.

In 1895 haalt het kartel ‘Democratisch verbond der verenigde liberalen en werklieden’ de absolute meerderheid in het stadsbestuur. Dat lijkt een goed moment om bij monde van het socialistisch raadslid Vital De Clercq. steun te vragen voor ‘Helper en trooster’. Die steun komt er niet, zelfs de kartelpartner stemt tegen omdat H&T niet erkend is door de nationale overheid. Op 30.12.1900 stopt Bellarminus als voorzitter van ‘Helper en trooster’. Hij is dan 75 en wordt erevoorzitter. Alfons De Moyer volgt hem op als voorzitter.

Reeds begin de jaren 90 organiseert de socialistische beweging meetings in het Hollands Koffiehuis in de Visstraat. Dat wordt echter te klein en de snel groeiende beweging koopt een gebouw op de Zakkaai. Dat gebouw wordt omgevormd tot volkshuis en als zodanig in gebruik genomen in 1895.

Bellarminus is bijzonder gelukkig bij de inhuldiging, en met ogen die straalden van hoop en blijdschap hoorden wij hem verklaren: “Nu mogen wij gerust zijn, en zullen wij niet meer verplicht zijn te vergaderen in verdoken hoeken en kanten om aan onze vervolgers te ontsnappen zoals wij het vroeger hebben beleefd”.

Bellarminus wordt lid van alle mogelijke geledingen die de socialistische beweging opricht. Zo werkt hij ook mee met ‘De studiekring en sprekersschool’. Kort na de oprichting van de ‘Vrijdenkersbond’ geeft hij op 8 september 1898 een lezing over ‘Godsdienst en socialisme’. Dat is een delicaat onderwerp daar de geestelijken een kruistocht houden tegen het socialisme. Alle middelen zijn goed: dreigen om kinderen hun communie niet te laten doen, een uitzicht op de hel bieden, ontslag in het vooruitzicht stellen, het weigeren van een plaatsje op het kerkhof. De meeste arbeiders zijn katholiek opgevoed en worden op die manier in gewetensnood gebracht.

Op zondag 11 september debatteert hij er met Victor Cosijns (°1876 en militant van de Socialistische Jonge Wacht) over ‘Anarchisme en socialisme’. Een beetje klaarheid scheppen in de verschillende stromingen is in die periode zeer nuttig.
Bellarminus blijft tot op hoge leeftijd lid van verschillende geledingen van de BWP en woont zelfs nog de vergaderingen bij.

Bellarminus overlijdt op 5.6.1914. Zijn stoffelijk overschot wordt naar het graf begeleid door een grote menigte terwijl de fanfare ‘De Verbroedering’ de internationale en treurmarsen speelt.

Guillaume De Nauw (°1880 en toekomstig burgemeester van Geraardsbergen) spreekt de grafrede uit. De geschiedenis van de BWP in Geraardsbergen loopt samen met het leven van B.’ Hij werd beschimpt en gebroodroofd maar wist desondanks mensen op te beuren na een tegenslag. Hij leefde een leven van strijd en opoffering en had niets dan vrienden’.

Bellarminus heeft een steen verlegd in de Dender, en die steen heeft een rimpeling veroorzaakt.

Wim Thienpont

Bronnen:

  • De Chou, Freddy; De rode burcht; 2018
  • Godfroid, Stepha; Surdiacourt, Dirk; Lucifersbedrijven te Geraardsbergen, 1983
  • Imbo, Gaston; Richard Clerebaut, een pionier van het socialisme te Geraardsbergen, artikelenreeks in ‘De Heemschutter’.
  • Ruiz, Abraham; Geraardsbergen en de ontvoogdingsstrijd van de werkende klasse, 1981
  • Ruiz, Abraham; Geraardsbergen op de drempel van de 20e eeuw, 1976
  • Walraet, Lucien; 90 jaar cooperatieve werking in Geraardsbergen en Ninove, 1991
  • Archief Gerardimontium
  • AMSAB
  • Wikipedia
,

Petitie herstel trambaan

Climaxi en vzw ’t Uilekot organiseerden in 2018 een cultureel programma in kader van het gesubsidieerd project Zomerkuren, met tentoonstelling rond de Oude Trambaan die van Gent naar Geraardsbergen loopt. Terloops schoven we ook het idee naar voor om die trambaan verder te herstellen als verbindingsweg. Tegelijkertijd probeert het stadsbestuur van Geraardsbergen zijn deel van de trambaan nu te verkopen. We lanceren nu een petitie met de vraag om die in te schakelen in een netwerk van Trage Wegen tussen Geraardsbergen, Lierde en Herzele. Op 1 dag tijd haalde die al meer dan 100 handtekeningen. 

De verkoop was gepland op 28 januari 2020 maar werd door een klacht bij de Gouverneur tegen gehouden. Leden van de Geraardsbergse afscheuring van het Vlaams Belang, Het Alternatief, legden klacht neer omdat de gemeenteraad van Geraardsbergen gedeeltelijk buiten de zaak gehouden werd. Bij een verkoop van openbare gronden kan dit niet. De Gouverneur gaf de klager dan ook gelijk. Daarmee is de kous niet af: het stadsbestuur denkt er aan om het dossier opnieuw voor de gemeenteraad te brengen en wil doorzetten met zijn plannen. Die zijn al een paar jaar oud en ontstonden doordat de stad de trambaan wou verkopen aan een projectontwikkelaar die de weg nodig had om een nieuwe woonwijk te bouwen. De verkoop zou ook een meevaller zijn voor het grootwarenhuis LIDL dat wil uitbreiden.

Ook GROEN en Rebus (een lokale vereniging voor trage wegen) spraken zich al tegen de verkoop uit. Argumenten zijn er genoeg. Vooreerst rijst de vraag of het wel zinvol is om langs de Astridlaan, langs waar velen de stad binnen rijden, nog verdere woon- of handelsprojecten op te zetten. De Astridlaan is het zwartste punt met het meeste ongevallen langs de N42 tussen Wetteren en Geraardsbergen. Dat bracht Climaxi er in het verleden meermaals toe te stellen dat “ Geraardsbergen beter zijn eigen verkeersveiligheidsproblemen zou oplossen in plaats van in Herzele te komen zeggen hoe het verder met de (recht trekking van) de N42 moet ” Recente ongevallen met fietsers brachten deze problematiek scherp in de aandacht.

De trambaan zou een ideale verbindingsweg kunnen zijn tussen het gevaarlijke Vier Wegen-kruispunt bij het binnen rijden van Geraardsbergen en de Astridlaan. vzw ’t Uilekot en vzw Climaxi vroegen in 2018 al om de verbinding tussen Herzele, Lierde en Geraardsbergen via deze trambaan actief te benutten als veilig weg voor fietsers en voetgangers. Een groot deel van deze verbinding is al gerealiseerd op het grondgebied van Herzele. Ook in Lierde en Geraardsbergen gaat het soms om kleine stukjes die moeten verworven worden om de hele zaak aan mekaar te linken. In Herzele deed het gemeentebestuur al een inspanning door een stuk in Steenhuize aan te kopen.

Nu de verkoop voorlopig geblokkeerd is en de tegenstand groeit, wil Climaxi dit voorstel herhalen. Wij vragen het stadsbestuur van Geraardsbergen om het idee van de verkoop te laten varen en samen met de gemeentebesturen van Herzele en Lierde de handen in mekaar te slaan voor de realisatie van dit project.

Je kan de petitie hier tekenen!

Betoging Ninove

Forza Ninove en co: een stem uit de marginale driehoek.

Op donderdag 3 januari keek ik thuis naar live-uitzendingen over de installatie van de gemeenteraad in Ninove en de ‘Mars voor Democratie’, een protestactie tegen de nieuwe (Samen+OpenVLD+1 onafhankelijke) coalitie in Ninove.  Iets méér dan duizend mensen betoogden er tegen het feit dat Forza Ninove (een lokale VB-variant) niet in de prijzen viel bij de vorming van een nieuwe coalitie. Voor de zoveelste keer draait de rest van Vlaanderen zijn rug naar de Denderstreek en krijgen wij als eretitel ‘Marginale Driehoek’ toebedeeld. In het beste geval krijgen we te horen dat een wetenschapper ons geval dringend moet komen onderzoeken. We kunnen diegenen die zich geroepen voelen toch al wat tips meegeven. 

Lees meer